Chỉ cách đây hơn một tuần, thế giới bí mật của một số người giàu có và những chủ ngân hàng của họ đã bị tiết lộ nhờ một vụ rò rỉ thông tin gây chấn động về cách thức hoạt động nội bộ của hệ thống này. Hồ sơ Panama liên quan đến hơn 200.000 công ty nước ngoài, liên tục tạo ra chấn động quốc tế mà những người ẩn danh đã tiết lộ tài liệu này từ công ty luật Mossack Fonseca ở Panama, nếu xác định được họ, có thể trở thành những người “Yêu Nước” nổi tiếng hàng đầu thế giới.
Trong 30 năm qua, công ty luật Mossack của Panama đã tuyển dụng 600 người ở 42 địa hạt để làm giấy tờ, chữ ký, địa chỉ thư tín để tạo ra sự sống cho các công ty vỏ bọc được thành lập ở những nước thuế thấp, nhằm che dấu tối đa tài sản của những chủ sở hữu thực. 11,5 triệu tài liệu chỉ là con số từ một công ty luật ở một thiên đường thuế.
Những tài liệu này đầu tiên được âm thầm gửi tới tờ báo Đức Suddeutsche Zeitung. Sau đó tờ báo này lại chia sẻ với Hiệp hội nhà báo điều tra quốc tế (ICIJ). Từ đó chúng đã được 107 hãng truyền thông tại 78 quốc gia phân tích. Một số hoạt động là hoàn toàn hợp pháp, nhưng các hoạt động bất hợp pháp đã rung lên hồi chuông cảnh báo, nổi bật nhất là buôn bán ma túy và vũ khí trái phép, tiền biển thủ từ kho bạc của một số nhà lãnh đạo chính trị và những khoản thu tham nhũng khác.
Không nghi ngờ gì nữa, việc trốn thuế toàn cầu nhìn chung một vấn đề rất lớn… Nhưng vấn đề ở đây là rất nhiều trong số hoạt động này là hợp pháp, chứ không phải bất hợp pháp.
– Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama
Người ta có thể trốn thuế bằng cách di chuyển tài sản đến một nơi khác có mức thuế bằng không hoặc rất thấp và sử dụng các thủ thuật để che dấu danh tính chủ sở hữu. Tax Justice Network (Mạng Tư pháp Thuế), một nhóm vận động lập luận rằng thiên đường thuế làm trầm trọng thêm vấn đề đói nghèo toàn cầu và gia tăng chênh lệch giàu nghèo bằng cách cho những người tham nhũng và giàu có một nơi để cất giấu tài sản. Tax Justice Network xếp hạng Panama chỉ đứng thứ 13 về Chỉ số Bảo mật Tài chính (FSI).
Các chỗ trú nấp của cơ sở tài chính nước ngoài thường được dùng để qua mặt các cơ quan thuế, cơ quan thực thi pháp luật và những nhà điều tra truy vết tài sản. Theo một ước tính dựa trên số liệu từ Ngân hàng Thế giới, Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF, Liên Hiệp Quốc, và các Ngân hàng Trung ương của 139 quốc gia thì những thiên đường thuế này che giấu từ 21 nghìn tỷ USD đến 32 nghìn tỷ USD – con số còn vượt cả nợ quốc gia của Hoa Kỳ.
Tài liệu cũng tiết lộ sự liên quan đến 72 nguyên thủ quốc gia gồm cả đương chức lẫn đã về hưu. Tác động của nó từ đó đến nay đã làm Thủ tướng Iceland từ chức. Thủ tướng Vương quốc Anh David Cameron mất mặt trước công chúng vì sự thật về khối tài sản nước ngoài của người cha quá cố của mình bị công bố. Nước Anh còn bị dính líu hơn nữa vào vụ này vì hơn một nửa các công ty vỏ bọc do hãng luật Mossack Fonseca thành lập được đăng ký ở quần đảo Virgin thuộc Anh.
Bộ Tư pháp Hoa Kỳ tuyên bố lập một nhóm đánh giá để xem những tài liệu này có chỉ ra tham nhũng và những vi phạm pháp luật ở Hoa Kỳ hay không. Tổng thống Obama nói thêm: “Không nghi ngờ gì nữa việc trốn thuế toàn cầu nhìn chung là một vấn đề rất lớn… Vấn đề là rất nhiều thứ là hợp pháp, chứ không phải bất hợp pháp… Thành thật mà nói, người Mỹ cũng đang lợi dụng những công cụ tương tự“. Đồng thời, ông cũng công bố những quy định mới để ngăn chặn việc “đảo trụ sở” – khi các công ty di chuyển ra nước ngoài để trốn thuế Hoa Kỳ.
Trang web của Mossack Fonseca cho thấy rằng nó có rất nhiều văn phòng ở Trung Quốc nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Tài liệu tiết lộ người nhà của ít nhất 8 thành viên trong Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị, cơ quan quyền lực nhất của Bắc Kinh, đã thành lập các công ty vỏ bọc ở nước ngoài, khiến cho lời thề “chống tham nhũng” của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trông có vẻ đạo đức giả hơn bao giờ hết. Hơn nữa, hiện tại phương tiện truyền thông của ĐCS Trung Quốc chả hề đả động gì đến Hồ sơ Panama.
Đối với Nga, chúng ta đã biết về vòng tròn rửa tiền hàng tỷ USD do Ngân hàng Rossiya điều hành, vốn đã bị Hoa Kỳ và EU dùng biện pháp trừng phạt sau khi Nga sáp nhập Crimea. Một mạng lưới thân tín của ông Putin, gồm cả một nghệ sĩ đàn cello nổi tiếng, đã chuyển khoảng 2 tỷ USD thông qua một mạng lưới các công ty nước ngoài. Putin đã bác bỏ tất cả, cho đó là “Hội chứng ghét Putin” mà truyền thông Tây phương reo rắc.
Khi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu nổ ra vào năm 2008, các chính phủ đã tìm cách truy thu hàng tỷ USD tiền trú ẩn ở các cơ quan thuế ở các thiên đường nước ngoài. Phóng viên Gavin Hewitt của đài BBC nói “quan điểm chính trị mới” đã tạo ra hoạt động trốn thuế, bất bình đẳng, rửa tiền, các công ty vỏ bọc và các vấn đề liên quan đến chính trị dòng chính.
Năm ngoái, hãng ô tô Volkswage đã phải xấu hổ khi đặt phần mềm trong động cơ diesel của họ nhằm đánh lừa việc kiểm tra khí thải. Giáo sư Henry Mintzberg của Đại học McGill Canada giải thích rằng những gì đã xảy ra cho Volkswage là một phần của một hội chứng lớn hơn:
“Hơn cả sự xảo quyệt, đây là tham nhũng hợp pháp, bởi vì nó rất phổ biến. Goldman Sachs đã bị cáo buộc thao túng thị trường nhôm tái chế để có thể che đậy 5 tỷ USD bằng cách di chuyển thỏi nhôm từ kho này sang kho khác. Họ đã nghĩ gì vậy? Lấy 5 tỷ USD thật dễ dàng. Công ty này nói rằng họ đã không phạm luật nào cả. Và đó chính là vấn đề: Xã hội của chúng ta đang bị hủy hoại vì hoạt động tham nhũng hợp pháp này“.
Hồ sơ Panama đã kích hoạt cơn sóng thần công luận đòi hỏi quản lý phải trở nên tốt hơn, điều này có thể thành công. Và nếu thành công, mục tiêu quản lý đầu tiên nên là những lổ hổng thuế quan được cố tình tạo ra nhằm mang lại lợi ích cho những tập đoàn và những cá nhân có đặc quyền. Các quy luật thượng tôn pháp luật phải quay trở lại thay thế cho sự thao túng của luật sư.
Tác giả David Kilgour là một luật sư làm việc trong Hạ viện Canada gần 27 năm. Trong chính phủ của Jean Chretie, ông từng là Quốc vụ khanh (phụ trách châu Phi và châu Mỹ Latin) và Quốc vụ khanh (phụ trách Châu Á Thái Bình Dương). Ông là tác giả của nhiều cuốn sách và là đồng tác giả với David Matas trong cuốn “Thu hoạch đẫm máu”.
Theo Đại Kỷ Nguyên tiếng Anh
Minh Đạo dịch
0 nhận xét:
Đăng nhận xét